6 Şubat’ta yaşadığımız iki deprem sadece 11 ilimizi değil, bütün Türkiye’yi de etkiledi. 11 il yaralarını daha saramazken, TÜİK’in verilerine göre Türkiye’nin 2021 yılında üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH’si 7 trilyon 249 milyar lira oldu. 11 ilin GSYH toplamı 675 milyar lira, GSYH içindeki payı ise yüzde 9,3.
6 Şubat’ta gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli iki deprem Güneydoğu Anadolu’daki 11 ilimizde (Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye, Şanlıurfa) büyük can kaybına ve hasara yol açtı. Depremin ardından tam 1 yıl geçse de bölgenin ekonomiye katkısı büyük olduğu için ekonomide açtığı etkiler daha yeni yeni onarılmaya çalışılıyor. Yıkık ya da ağır hasar gördüğü tespit edilen yaklaşık 350 bin konut sayısı baz alındığında 20 milyar TL’lik bir inşaat maliyeti ortaya çıkıyor. Depremden etkilenen şehirlerin Türkiye ekonomisine katkılarına baktığımızda da depremin vurduğu şehirlerden Gaziantep, tek başına Türkiye’deki ihracatın yüzde 4,4’ü gerçekleştiriyor. Hatay’ın payı yüzde 1,6; Adana’nın ise yüzde 1,23. Bölgedeki 11 ilin toplamı ise yüzde 8,5. TÜİK 2022 yılı verilerine göre Türkiye’deki 238 milyon dekar tarım alanının 37,7 milyon dekarı deprem bölgesindeki 11 ilde bulunuyor. Bu illerin toplam alan içindeki payı ise yüzde 16. Şanlıurfa 10,8 milyon dekar tarım alanı ile ilk sırada yer alıyor. Depremin en çok etkilediği illerden Kahramanmaraş’taki tarım alanı ise 3,6 milyon dekar. Alanın büyüklüğü kadar bölgedeki şehirler Türkiye’nin en verimli topraklarının başında geliyor. Depremin vurduğu iller içinde GSYH payının en yüksek olduğu şehir yüzde 2,05 ile Gaziantep. Adana’nın payı ise yüzde 1,95. Sadece bu iki ilin toplamı yüzde 4.. Depremin en çok etkilediği illerden birisi olan Hatay’ın Türk ekonomisi içindeki payı ise yüzde 1,4.. Kahramanmaraş, Diyarbakır ve Şanlıurfa’nın payları sırasıyla yüzde 1’e yakın. Bölgenin toparlanması için firmaların, STK’ların, uluslararası kuruluşların ciddi çalışmaları bulunuyor.
Deprem bölgesine 100 milyon dolar kaynak
Deprem bölgelerinin yeniden kalkınması için nitelikli yatırım projelerini desteklemeye devam eden Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), bu alanda yeni bir finansman anlaşmasına daha imza attı. İslam Kalkınma Bankası’ndan 100 milyon dolar tutarında kaynak temin eden TSKB, ekosistem onarıcı toparlanmaya yönelik kararlı adımlarını sürdürüyor. İslam Kalkınma Bankası’ndan temin edilen bu yeni finansmanla, Ulusal Afet Yönetim Kurumu (AFAD) tarafından resmi olarak depremden etkilendiği açıklanan 17 ildeki özel sektör firmalarının yatırımlarına destek verilerek bölgenin sürdürülebilir ekonomik toparlanmasına katkı sağlanacak. Haritası tarafından hayata geçirilen RRDC – Bölgesel Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Merkezi projesi ilk kez Adana’da duyuruldu.
Enerjisa’dan “Daha İyi Bir Gelecek”
Deprem bölgesindeki 11 ilin ekonomik, sosyal, kültürel ve sivil toplum alanlarında yeniden yapılanması ve kalkınmasına katkı sağlamak için kurulan merkezin tek özel sektör paydaşı ise Enerjisa Enerji oldu. Enerjisa Enerji, Temmuz 2023’de duyurduğu ve Türkiye’nin ekonomik verimliliğine katkı sağlamak için hayata geçirdiği “Daha İyi Bir Gelecek” platformu ile bu kez deprem bölgesine destek sağlıyor. Platformun ilk somut çıktısı olarak ortaya çıkan Türkiye Verim Araştırması’nın sonuçları kapsamında çalışmalarına ara vermeden devam eden Enerjisa Enerji’nin, Türkiye’deki verimlilik sorununa yönelik olarak geliştirdiği ilk somut çözüm projesi için UNDP Türkiye, İhtiyaç Haritası, Adana Ticaret Odası ve Gaziantep Ticaret Odası ile bir araya geliyor.
DenizBank’a deprem bölgesi için 118 milyon dolar kredi
DenizBank, Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen bireyleri ve bölgede tarım sektörünün gelişimini desteklemek üzere Uluslararası Finans Kurumu (IFC), Fransız Kalkınma Ajansı iştiraki Proparco ve Güneydoğu Avrupa için Avrupa Fonu’ndan (EFSE) toplam 118 milyon dolarlık kaynak temin etti. Finansman, tarımsal iş gücünün bölgede kalarak üretime devam etmesi ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi hedefiyle kullanılacak.
DESA’dan “İyiliğe Bir İlmek”
Türkiye’nin önde gelen deri ürünleri üreticisi DESA, Kadın Dostu Markalar Platformu’nun “İyiliğe Bir İlmek” projesi kapsamında deprem bölgesindeki kadınların ördüğü yelek, hırka, çanta gibi el emeği ürünlerine deri dokunuşları kattı. DESA’nın usta tasarımcılarının yeniden yorumladığı koleksiyon, düzenlenen özel bir defile ve müzayedeyle iyiliğe dönüştü.
Ulusoy Un’dan Hatay’a fabrika yatırımı
2023 yılının ilk 9 ayında 24 milyar TL satış hasılatı gerçekleştirerek geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 75 oranında bir büyüme kaydeden Ulusoy Un, deprem bölgesine ekonomik kalkınma Türkiye’nin güney ve güneydoğu bölgesine daha kolay ulaşım sağlamak adına Nisan ayında Hatay Antakya Organize Sanayi Bölgesi’nde 275 ton/gün buğday kırma kapasitesine sahip fabrika satın alımı gerçekleştirmişti. Toplamda 10.186 metrekare alan üzerinde 6.880 metrekare kapalı alana sahip tesis, 20 Aralık 2023’te protokolün katılımıyla açıldı.
