Dünyanın en büyük ikinci, Avrupa’nın ise birinci toptan ticaret merkezi İSTOÇ, kapılarını dünyaya açıyor. Geçtiğimiz yıl ilkini gerçekleştirdikleri İSTOÇFEST ile büyük ses getiren İSTOÇ İş Adamları Derneği (İSTOÇDER), bu yıl ikincisini yapmaya hazırlanıyor. İSTOÇDER Başkanı Ahmet Acar, “Amacımız İSTOÇ’un gücünü markalaştırarak, bilinirliğini en üst düzeye çıkarmak” diyor.
İstanbul ve toptan ticaret deyince akıllara ilk gelen yer olan İSTOÇ, 1979 yılında Tahtakale’deki esnafın birleşerek bugünkü konumuna geldi. 1 milyon 100 bin metrekarelik alan üzerinde hizmet veren İSTOÇ’ta hırdavattan zücaciyeye, oyuncaktan tekstile kadar tam 42 sektör bulunuyor. Başka bir tabirle İSTOÇ, İstanbul ihracatının yüzde 15’ini üstleniyor. Dünyanın en büyük ikinci, Avrupa’nın ise birinci toptan alışveriş kompleksini markalaştırmak üzere İSTOÇDER’in yoğun bir faaliyet programı bulunuyor. Geçen yıl başladıkları İSTOÇFEST ile 6 milyar dolarlık iş hacmi oluşturan İSTOÇDER, bu yıl organizasyonu uluslararası boyutta gerçekleştirmeyi hedefliyor. İSTOÇDER Başkanı Ahmet Acar, amaçlarının İSTOÇ’u markalaştırmak olduğunu belirtirken, İSTOÇ’un sahip olduğu gücü uluslararası arenada doğru temsil etmek gerektiğinin de altını çiziyor.
İSTOÇ’u sürekli duyuyoruz ama buranın yapılanması hakkında bize biraz bilgi verebilir misiniz?
Hırdavat, züccaciye, otomotiv, kırtasiye olmak üzere 42 meslek grubunu içerisinde bulunduran İSTOÇ, İstanbul’un 320 milyar dolarlık GSYH’sinin yüzde 5’inioluşturuyor.İSTOÇ,İstanbulihracatınınyaklaşık yüzde 15’ini temsil ediyor. 1984 yılında faaliyete giren İSTOÇ, 1 milyon 100 bin metrekarelik dev bir alandan oluşuyor. İSTOÇ, havayoluna, toplu taşımaya, Kuzey Marmara yoluna yakınlığıyla dikkat çekiyor. İSTOÇ, 7200 iş yeri ve 4200 iş merkeziyle İstanbul ticaretinin kalbinin attığı nokta. Doğrudan 100 bin kişiye istihdam yaratan merkez, dolaylı yoldan da 400 bin kişiye istihdam oluşturuyor. Daha çok toptan ticaretin ağırlık kazandığını söyleyebiliriz. Pandemide döneminde tedarik zincirindeki bozulmalardan dolayı her sektörde yaşanan hareketlilik İSTOÇ’un ekonomisini de canlı kılıyor. İSTOÇ, farklı farklı sektörleri bir arada barındıran Avrupa’nın en büyük sanayi ve ticaret merkezi. Dünyada bir benzeri Çin Yiwu’da. “İstanbul’un ticaretinin kalbinin attığı yer” de diyebiliriz İSTOÇ için. Dernek olarak 17-20 Ekim 2022 tarihleri arasında İSTOÇ’ta Türkiye’nin en büyük buluşmasına ev sahipliği yaptık. İSTOÇDER, Anadolu Kobi’sini İstanbul’da buluşturdu. 200 firma 2000 satın almacyla görüştü. İSTOÇFEST adını verdiğimiz etkinlikle amacımız ticaretin artmasına katkı sağlamak. Organizasyon yoluyla şirketler piyasadan önce özel fiyatlarla ilk tasarım ürünlerine sahip oldular. En iyi indirimler, en özel fiyatlarla sahiplerini buldu. İSTOÇ’da senede 20 milyonluk bir alışveriş trafiği var ve bu organizasyonla bu trafiği ilk sene 30 milyona sonrasında da 50 milyona çıkarmayı hedefledik. İlk organizasyonumuzdan sonra bunu uluslararası arenaya taşımak istiyoruz. Çünkü ihracat bu dönemin olmazsa olmazı ve üyelerimizin vakit kaybetmedennoktaatışıyladoğrualıcılaraoluşmasını hedefliyoruz.Yılda15milyardolarihracatınyapıldığı, başkabirtabirleİstanbul’unyıllıkihracatınınyaklaşık yüzde 15’inin gerçekleştiği, İstanbul’un oluşturduğu Gayrisafi Milli Hasılanın yüzde 20’sini oluşturan İSTOÇ’ta, derneğimiz aracılığıyla Anadolu KOBİ’sini İstanbul’da buluşturduk. İşte bu açıdan baktığınız zaman iç pazardaki ticaret hacminin artması için İstanbul’daki ve Anadolu’daki firmaların birbirleri arasındaki ticaret akışını doğru bir yöne kaydırmak adına festivalimiz önem kazandı.
2022 yılında hayata geçirdiniz İSTOÇFEST’i düzenlemeye nasıl karar verdiniz?
Belirtmiş olduğum üzere İSTOÇ’un içerisinde 42 meslek komitesi bulunuyor. Herkesin iş yapma potansiyeli mevcut. Tabii ağırlıklı olarak züccaciye, oyuncak, hırdavat gibi birkaç sektör daha ön plana çıkıyor diyebiliriz. Bizim amacımız iç pazarda yüzde 20-30 oranında küçülen ticaret hacmini canlandırmak. Anadolu’daki 2000 bayiyi İSTOÇ’taki 200 işletmeyle bir araya getirecek festivalde aynı zamanda firmaların daha piyasaya sürmedikleri yeni ürünlerini sergilediler ve gelen misafirlerine özel indirim sundular. İSTOÇ esnafı kârından fedakarlık yaparak hem KOBİ’leri hem de onlardan alışveriş yapan yerli tüketiciyi destekledi. 4 gün boyunca katılımcılar merkezi gezsin diye bir servis koyduk. 200 markadan alışveriş yapanlara çekilişle araba ve çeşitli hediyeler verdik. Aynı zamanda İSTOÇFEST için özel bir aplikasyon da hazırladık. Aplikasyon üzerinden katılımcıları daha rahat görerek İSTOÇ’u kolaylıkla gezebildiler. İSTOÇFEST ile 6 milyar dolarlık bir iş hacmi oluşturduk. Bu yıl uluslararası boyutta yapmayı planladığımız 2. İSTOÇFEST ile yıllık 15 milyar dolarlık ticaret hacmimizi 20-30 milyar dolara çıkarabiliriz. Pandemide Çin’in önüne geçtik. Biz bu ilgiyi kalıcı hale getirebilirsek Türkiye, dünyanın en büyük toptan ticaret merkezi olabilir ki böyle bir yapı dünyada sadece Çin’in Yiwu bölgesinde var. Avrupa’da ise en büyük toptan ticaret merkezi olarak İSTOÇ’u gösterebiliriz.
Organizasyon sonrası nasıl geri dönüşler aldınız?
Çin Yiwu’dan sonra dünyanın ikinci toptan ticaret merkeziyiz. 45-50 ülkeye sadece 3 saatlik uçuş mesafesinde bulunan tek ve en büyük merkezi olmanın avantajını yaşıyoruz. Bundan 20 yıl kadar önce satılan ürünlerin yüzde 80’i ithalken, bugün gururla yüzde 80’in yerli üretim olduğunu söyleyebilirim. Afrika’ya, Ortadoğu’ya, Asya’ya ticaretimizi geliştirdik çünkü stratejik konumumuzun farkındayız. Günde 200 bin kişilik bir alışveriş trafiğinden bahsediyoruz. Doğru adımlarla birlikte bu trafiği daha da artırmak bizimelimizde. Organizasyon sonrasında da etkinliğin devamını istedi. Onlar da yeni satın almacılarla tanıştılar ve ticaretlerine ciddi bir katkı sunduk. Uluslararası boyuta taşıyacağımız İSTOÇFEST ile İSTOÇ’un ticaretini canlı kılmaya devam edeceğiz.
Kalifiye eleman sorununuz var mı?
Ne yazık var. Hem mavi yakalı hem de beyaz yakalı çalışan bulmakta ciddi zorluklar yaşıyoruz. Çalışanlara çok iyi şartlar sunmamıza rağmen birçok kişi işten kaçıyor. Ya da işe girip birkaç ay sonra işten ayrılıyorlar. Zanaatkarlara, ustalara ihtiyaç duyulan bir dönemde bir mavi yakalının bir beyaz yakalıdan çok daha fazla kazanabilmesi mümkün. Çocuklar meslekliselerineyönlendirilmeli.
2022’den beri enerji konusunu sıkça konuşuyoruz. Avrupa’daki enerji kesintileri İSTOÇ’un ticaretini etkiledi mi?
Kışın Avrupa’da yaşanan enerji krizinden dolayı porselen, cam, elektrikli ısıtıcı ve hatta soba ürünlerinden çok ciddi sipariş aldık. Elektrikli soba satışlarında ciddi anlamda bir satış furyası yakaladık. Kış boyunca bebek battaniyesi, çift ve tek kişilik battaniye ve yorgan satışı gerçekleştirdik. Ülkemiz için bir fırsat oldu bu durum. Yine en çok masa altı sobası ihraç ettik. Battaniye ihracatı son 1 yıl içerisindeyüzde12arttı.Avrupaülkelerinetanesi10 eurodan battaniye, tanesi 30 eurodan da soba sattık. Elektrikli soba anlamında doğalgazın Avrupa’daki kesintisinden ve kısıtlamasından dolayı siparişler 2-3 ay öncesinden gelmeye başladı. Doluluk oranı ilk önce elektrikli soba hatta odun sobası üreticilerinde yüzde 80 ile başlarken akabinde yüzde 100’ü buldu. Yine Ukrayna-Rusya savaşından ötürü Ukrayna’da enerji kesintileri ciddi bir sorun haline gelmeye başladı. Türkiye’de büyük firmalar bulunuyor ve ciddi bir taşınabilir şarj cihazı stoğumuz var. Ukrayna’daki elektrik kesintilerinden ötürü taşınabilir şarj üreticileri ihracatlarının neredeyse yüzde 80’ini Ukrayna’ya yapmaya başladılar. Özellikle daha uzun ömürlü daha büyük boyutlu taşınabilir şarj aletleri tercih ediliyor.
Düğün sezonu başladı. Bunun yansımaları nasıl?
Biliyorsunuz Türk kültüründe güçlü bir çeyiz kültürü olduğu için evlenmeden önce evin ve özellikle de mutfağın baştan aşağıya hazır olması gerekiyor. Her sene değişmekle birlikte ortalamada her yıl 550 bin çiftin evlendiğini göz önüne alırsak, sektörümüz adına önemli bir dönem. Züccaciye sektöründe en çok alışveriş, Anneler Günü’nde, düğün zamanlarında yapılıyor. Geçen seneye göre iç pazardaki alışveriş oranları aynı gidiyor. Çünkü ne olursa olsun düğünler devam ediyor. Bu da alışverişlere yansıdı.
Bu yıl çiftler en fazla hangi ürünleri tercih ediyor? Geçen yıla nazaran seçimlerinde değişimler yaşanıyor mu?
Çiftler daha çok tenceresinden çatal bıçağına, yemek takımından elektrikli küçük ev aletlerinin olduğu düğün paketlerini tercih ediyorlar. Ama geçen seneye nazaran özellikle elektrikli küçük ev aletlerinde ciddi bir ilginin olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle zamandan tasarruf sağlayan ve sağlıklı yemek pişirme imkanı tanıyan airfryer’lara bir ilgi olduğundan bahsedebiliriz.
Dünyanın üretim üssü Çin, yeniden oyuna dahil oldu. Bu durum Türkiye’nin ticaret akışını nasıl etkiliyor?
Çin dünyaya kapılarını, yaklaşık olarak 4 ay önce 3 yılın ardından açtı. Çin’in kapalı olduğu süreçte pandemi boyunca Türkiye, İSTOÇ’un içerisindeki 42 meslek komitesi de hem coğrafyanın hem de üretim gücünün avantajıyla rekorlar kırdı. Her üretici ve sanayici üretim bandını artırdı. Çin kapalı olunca dünya alıcılarının listesine Türkiye girdi. Ancak Çin’in açılmasıyla birlikte İSTOÇ’ta ufak bir daralma görülmeye başladı. Çin açılınca alıcılar Çin’i yeniden bir test etmek istediler. Fakat bu test sonrası yeniden bir Türkiye’ye dönüş var. Fiyat olarak Çin’in yüzde 5-10 yukarısında olsak da Çinilerekabetedecekgüçteyiz.Uçuşmesafesi2-3saat uzaklıkta bulunan 67 ülke var. Türkiye ve çevre pazarlar çok büyük. Ayda bir rafları yenileme gücüne sahibiz. Bu yüzden o yüzde 5’lik 10’luk farkı kapatabiliriz. Asgari ücret Çin’de 1000-1200 dolarlarda. İşçilik bizden pahalı, enerji maliyeti nispeten bizden daha az. İşin özeti Çin açılınca ülkelerin Çin’i test etmesi gerekiyordu. Ancak biz zaten onların listesinde olduğumuz için Çin’den vazgeçip Türkiye’den yine sipariş geçmeye başladılar. Bunu da B2B tarzı toplantılardan, İSTOÇ’ta sahayı gezdiğimiz zaman ve TİM’den aldığımız verilerden görebiliyoruz. En son dünyanın en büyük Çin’in Kanton fuarında 2. fazda bir salon olarak yer aldık, bakanlığın ve TİM’in destekleriyle. Olumlu geri dönüşler de aldık.
Yılın ilk ayları önemli bir kampanyaya da imza atmıştınız.
İstanbul’daki kalbinin attığı yer İSTOÇ. Toptan ticaretin ağırlıklı olduğu İSTOÇDER olarak yılbaşı öncesinde yer alan fiyatlarımızı şubat sonuna kadar devam ettirme kararı aldık. Bildiğiniz üzere asgari ücrete gelen zammın fiyatlardaki yansıması yüzde 5, ürün gamına ve sektörlere göre yüzde 10-20 ağırlığında, işçiliğe göre de yüzde 25 olacaktı. Ancak dayanma gücümüzü ortaya koyarak perakendecilerin tüketicilere fiyat artışını yansıtmaması için fiyatlarımızı sabitleme kararı aldık. O dönem gerçekten elimizi taşın altına koyarak önemli bir kampanya gerçekleştirdik.
Gelecek planlarınızda neler var?
İSTOÇ’u dünya arenasında bir marka konumuna getirmek istiyoruz. Evet, dünyadaki ve Avrupa’daki konumunuz belli ama markalaşarak akıllara ilk gelen yer olmanın yanı sıra sunduklarımızla ihracata daha fazla katkı sunmak gibi bir hedefimiz bulunuyor. Ancak birinci pazarımız Avrupa ve Çin’den aldığımız pastayı korumamız adına daha fazla yatırıma, daha fazla üretime ve daha fazla rekabet gücüne ihtiyacımız bulunuyor. Finansmana rahat erişebilmeli, kredi destek paketleriyle sektörlerimiz desteklenmeli.
Yeni bir yatırım planınız var mı?
İSTOÇ’taki işyerlerinin en az beş bin tanesinin çevre bölgelerde depoları var. Her depoya günlük 20-30 kamyon giriş yapıyor. O yüzden Bağcılar-Mahmutbey çevresinde yoğun trafik oluyor. Şayet Trakya yolu üzerinde lojistiği bir bölgede toplarsak ülke adına büyük bir proje olacak. Saray bölgesi tarafına düşünüyoruz. Yer tahsisinden sonra hemen projeyi hazırlayıp hayata geçirebiliriz. Projeleri çizip üyelere 2 yıl içinde kendileri yapma şartıyla teslim edeceğiz. Dernek olarak yapı kooperatifiyle birlikte çalışıyoruz.
